ابهامات و ضرورت ها در پرونده قتل خانواده خرمدین - مجله فازنما

به گزارش شرق، عبدالصمد خرمشاهی، وکیل پایه یک دادگستری که ده ها پفراینده قتل را وکالت نموده است، درباره بعضی ابهامات این پفراینده که ممکن است روی فرایند رسیدگی تأثیر داشته باشد و بعلاوه مجازات احتمالی که در انتظار متهمان است، به سؤالات پاسخ داده است.

در پفراینده قتل بابک خرمدین پدر و مادر با همدستی یکدیگر جسد را مثله نموده اند. آیا چنین خشونتی در پفراینده های فرزندکشی سابقه داشته است؟

جنایت بر میت یا مثله کردن میت مسئله جدیدی نیست و در پفراینده های قتل زیادی این مسئله وجود دارد. من هم موکلانی داشتم که از شدت عصبانیت و خشم وقتی فرد را با انگیزه دفاع از ناموس کشته بودند، خشم و عصبانیت فروکش ننموده و از شدت ناراحتی و غضب جنازه را مثله کردند. من سه مورد از این پفراینده ها داشته ام؛ البته در آنها بحث دفاع از ناموس بود؛ اما در این پفراینده خاص اظهارات متهم اندازه زیادی محل تردید است. هرچند او بلافاصله به قتل اقرار کرد، اما می دانیم که در مسائل پفراینده های کیفری اقرار موضوعیت ندارد؛ یعنی در دادگاه و دادسرا به صرف اینکه شخصی اقرار کرد و قتل را به گردن گرفت، نمی گردد تحقیقات را متوقف کرد؛ چراکه ممکن است انگیزه های زیادی باشد که شخصی علیه خودش اقرار کند. پدر بابک صحبت هایی کرد و به ویژه همان ابتدای امر مسائلی را عنوان نمود که خلافش ثابت شد و بازتاب منفی داشت. این پفراینده اولین پفراینده مثله کردن نبود و موارد متعددی جنایت بر میت وجود دارد. از سایر جهات ممکن است بتوان گفت پفراینده منحصر به فرد است؛ اما به لحاظ جنایت بر میت پفراینده های زیادی بوده که مرتکب قتل جسد را مثله هم نموده است. مسئله دوم اعترافات اکبر خرمدین و شرایط جسمانی اوست. وقتی گفته های او را در کنار قدرت بدنی اش قرار می دهیم، باورپذیری اعترافات کمی سخت می گردد. مثله کردن توانایی زیادی می خواهد. اگر فرض را بر این بگذاریم که بازپرس تحقیقات کامل انجام داده است، بحث بر سر این است که چرا اکبر خرمدین پسر خودش را تکه نموده است؟ اگر انگیزه فساد اخلاقی بود، قتل کفایت می کرد. مثله کردن نشان از تنفری شدید دارد که هنوز این مسئله به درستی روشن نشده و سؤالات زیادی در افکار عمومی همچنان وجود دارد. سؤالات زیادی مطرح است، مبنی بر اینکه آیا مسائل دیگری هم بوده است؟ چطور می گردد دو نفر را در چند سال قبل کشت و قضیه مسکوت بماند؟ با توجه به مسائلی که دوست آرزو عنوان نمود، باز هم این حدس ها و تشکیک در صحت اظهارات متهمان بیشتر شده است.

متهمان اعتراف کردند دامادشان را سال 90 و دخترشان را سال 97 به قتل رساندند و اجساد آنها را مثله کردند؛ اما اجساد آنها پیدا نشده است.

قطعا کشف اجساد مسئله بسیار مهمی در پفراینده است. حیات و ممات فردی که گفته می گردد قربانی شده، معضلی است در رسیدن به واقعیت و پفراینده هایی وجود داشته که فرد به قتل اعتراف نموده است، اما چون جسد پیدا نشده، به نتیجه نرسیده است. قضات درباره پفراینده هایی که جسد وجود ندارد، تا حیات و ممات قربانی ثابت نگردد تصمیم نهایی نمی گیرند.

به نظر شما این پفراینده می تواند ابعاد دیگری هم داشته باشد که برای ما روشن نشده است؟

طبعا این پفراینده ابعاد مختلف و زوایای روشن نشده زیادی دارد؛ چون موضوع پیچیده است و در تحقیقات بازپرسی خیلی از مسائل روشن خواهد شد. این پفراینده احتیاج به تحقیقات کامل دارد و قطعا بعد از اینکه تحقیقات به شکل جامع بر اساس اصول و مبانی پلیسی علمی و کشف علمی جرائم انجام شد، خیلی از مسائل ممکن است پیدا و ظاهر گردد یا شاید خیلی مسائل وجود داشته باشد که رسانه ای نگردد. من فکر می کنم که کلیت این قضیه به صرف اقرار سرانجام پیدا نمی نماید و زوایای دیگری هم دارد. پدر مقتول اسم می نماید به انگیزه اینکه فرزندش مسائل خلاف اخلاق داشته، دست به قتل زده است، اما بعد آنالیز و تعیین شد این ادعا صحت ندارد. به نظر می رسد انگیزه چیز دیگری باشد. یکی از کلیدهایی که در بازشدن قفل اسرار پفراینده یاری می نماید، این است که انگیزه واقعی از کشتن فرزندش چه بوده است.

مسئله دیگر که در این پفراینده جای سؤال دارد، مسئله سلامت روان دو متهم پفراینده است. آیا فردی با این حجم از خشونت که نسبت به فرزند خود روا داشته، سلامت روان دارد؟

یکی از مسائلی که از دیرباز بغرنج بوده، مسئله سلامت روان است. ماده 149 می گوید هرگاه مرتکب در زمان ارتکاب جرم دچار اختلال روانی بوده، به نحوی که فاقد اراده یا قوه تمییز باشد، مجنون محسوب می گردد و مسئولیت کیفری ندارد. از قدیم هم جنون رافع مسئولیت بوده است، اما اندازه جنون و چگونگی اثبات و تشخیص امر یک معضل بوده است. در همین زمینه پزشکی قانونی گفته است که این افراد از سلامت روان نسبی برخوردار هستند. آیا کسی که به راحتی چنین قتل هایی مرتکب می گردد، تعادل روانی دارد؟ اختلال روحی ندارد؟ ممکن است بگویند منظور قانون گذار از جنون شکلی است که فرد تشخیص عمل خوب و بد و قدرت تمییز ندارد؛ اما طرف دیگر قضیه این است که آیا افرادی که به راحتی مرتکب قتل می شوند، سلامت روان دارند؟ خیر این طور نیست. این یکی از چالش های حقوقی است. همین ماده 149 به اختلال روانی اشاره می نماید. آیا می توان گفت این دو متهم اختلال روانی نداشته اند؟ مرز جنون و اختلال روانی تعیین نشده و یک مسئله سلیقه ای است. پفراینده هایی داشتیم که موکل اختلال روانی داشت و در طول رسیدگی به پفراینده دچار جنون شد و بستری بود؛ اما دادگاه قبول نکرد که جنون دارد. بحث جنون و اختلال روانی به لحاظ جرم شناسی، ظریف است و من فکر می کنم ماده 149 قانون باید دقیق تر باشد.

احتمال قتل بیشتر در این پفراینده را چقدر می دانید. آیا ممکن است احتیاج به تحقیقات بیشتر باشد و ممکن است قتل های دیگری هم رخ داده باشد؟

با توجه به رفتاری که اکبر خرمدین انجام داد و اظهار پشیمانی نمی کرد و رفتارش شبیه به رفتار جنایتکاران حرفه ای است، این فرض دور از فکر نیست که شاید قتل های دیگری هم به دست او رخ داده باشد. به نظر من تحقیقات باید با دقت و بدون عجله انجام گردد.

تکرار چنین جرائمی چقدر ممکن است رخ دهد. آیا این نظریه را که بیان چنین مسائلی باعث بدآموزی می گردد، صحیح می دانید؟

آنچه مسلم است و کارشناسان می گویند باید بستر جرم از بین برود؛ بستر ایجاد جرم هم خشونت در جامعه است. نگرانی از شرایط مالی و نبود تفریح و نداشتن امید و دغدغه های زیادی که باعث می گردد فرد پرخاشگر گردد و از آرامش نسبی برخوردار نباشد و در پی هر اتفاقی دست به جنایت بزند؛ بنابراین تا وقتی بستر جرم هست، وقوع آن هم وجود دارد. مسئله دیگر این است که بعضی معتقدند این اخبار نباید افشا گردد؛ در حالی که من معتقدم وظیفه رسانه مطلع کردن مردم در همه زمینه هاست تا مردم متوجه و مطلع باشند و بتوانند در موارد مشابه تصمیم مناسبی بگیرند و مطلعی دادن به مردم می تواند یاریی در راستای کاهش جرم باشد. هرچند بعضی می گویند با خواندن این اخبار آمادگی جرم جدیدی پیدا می نمایند، ولی این غلط است. امیدواریم دولت به معنای اعم آن، این مسئله را جدی بگیرد و مسائل ریشه ای که مادی و فرهنگی است، از بین برود. آموزش از شرایط کاهش جرائم است. جامعه باید به سمتی برود که ازلحاظ فرهنگی دچار دوگانگی نشویم.

اگر به شما پیشنهاد گردد از متهمان دفاع کنید، این کار را انجام می دهید؟

من صدها پفراینده قتل داشتم و متقاعد شدم که از حقوق موکل خودم دفاع بکنم. قانون گذار تصریح نموده و حق هر متهمی است که وکیل داشته باشد. با توجه به مسائل مطرح شده آقای خرمدین حق دارد وکیل داشته باشد؛ اما در این پفراینده چنین وکالتی را قبول نمی کنم. با این حال باید نکته مهمی را بگویم، در پفراینده های قتل یا پفراینده های کیفری مهم رعایت آیین دادرسی کیفری است که باید تحقیقات محرمانه و با حضور افراد خاص که در پفراینده سمت دارند، انجام گردد و حفظ حقوق شهفرایندی باید انجام بگیرد. معمولا در پفراینده های جنجالی این موضوع رعایت نمی گردد. این مسئله را در پفراینده میترا استاد هم دیدیم که حقوق متهم رعایت نشد و مقررات آیین دادرسی کیفری دقیق اجرا نشد.