خرید درمانی چگونه بر کاهش استرس تاثیر می گذارد؟ - مجله فازنما

این کار به این معنا است که هنگام ناراحتی چیزهایی که باعث خوشحالی تان می شود را بخرید. این روش بیش از آنچه فکر کنید رایج است. به همین دلیل همزمان با 9 اردیبهشت ماه که روز جهانی روانشناس و مشاور است به بررسی تاثیر خرید درمان بر کاهش استرس می پردازیم. اگر خرید کردن جزو کارهای مورد علاقه شما هم است، این مطلب را مطالعه کنید.

فرقی نمی کند که خرید را دوست داشته باشید یا نه به هر حال خرید کردن به یکی از بخش های استاندارد زندگی مدرن امروزی تبدیل شده است. ممکن است شما فردی باشید که ساعت های بسکمک را در مغازه ها می گذرانید، قیمت ها را مقایسه می کنید یا حتی ترجیح می دهید کالاهای نو را به صورت آنلاین مشاهده و بررسی کنید.

اگر تا به امروز تجربه خرید کردن هنگام افت حال روحی یا مضطرب بودن را داشته اید، به احتمال زیاد با حال خوبی که از خرید یک محصول یا فقط قدم زدن در فروشگاه ها و بازدید از ویترین آن ها به دست می آید آشنا هستید. این همان مفهوم خرید درمانی است.

آیا خرید درمانی واقعا مفید است؟

بر اساس نتیجه مطالعه ای که در سال 2011 روی 407 فرد بزرگسال در سه آزمایش مختلف انجام شد، خرید می تواند منجر به تقویت روحیه شود.

انجام دهندگان این مطالعه به چند نتیجه دست پیدا کردند:

• خرید برنامه ریزی نشده به بهبود حال بد کمک می کند.
• مقاومت در برابر خرید فوری برخی کالاها فایده مشابهی در بهبود حال روحی برای افرادی که سعی می کنند از خرید آنی اجتناب کنند دارد.
• خرید درمانی اغلب اثرات منفی ای مانند پشیمانی، احساس گناه، اضطراب یا سایر عوامل ایجادکننده استرس در خریدار را ندارد.
• به نظر می رسد بهبود روحیه ای که همگام با خرید درمانی ایجاد می شود تا مدت زیادی پس از خرید باقی می ماند.

اغلب افراد بر این باور هستند که خرید درمانی منجر به خرج کردن بیش از حد می شود اما تحقیقات این موضوع را نشان نداده اند. در واقع بیشتر شرکت کنندگان بر اساس بودجه خود خرید کرده بودند.

مطالعه دیگری که در سال 2013 انجام شد نشان داد که خرید درمانی یک روش موثر برای تغییر حال بد و ناراحتی مفید است. احساس ناراحتی، استرس و اضطراب اغلب ریشه در احساس ضعف دارند. افرادی که مطالعه سال 2013 را انجام دادند بر این باور بودند که خرید درمانی با ایجاد احساس قدرت هنگام تصمیم گیری برای خرید باعث ایجاد حس کنترل این احساسات می شود.

آیا خرید درمانی بد است؟

اغلب افراد خرید کردن را یک عادت یا لذت بد نمی دانند. اما در صورتی که باعث ایجاد حال خوب شده و احساساتی مانند پشیمانی را به همراه نداشته باشد آیا واقعا کار بدی است؟ درست مانند اغلب چیزهایی که باعث بهبود حال روحی می شوند، رعایت اعتدال در خرید کردن هم نکته کلیدی و مهمی است.

در صورتی که همیشه از خرید کردن برای مقابله با عوامل ایجادکننده استرس استفاده کنیم، دیگر روش خوبی برای به کارگیری هنگام بروز مشکل در محل کار یا در روابط نخواهد بود. بهبود موقت حال روحی با خرید کردن می تواند از کمک گرفتن برای حل مشکل که فواید واضح تر و بلند مدت تری را به همراه دارد جلوگیری کند.

موقعیت و شرایط مالی هم می تواند بر مضر شدن خرید درمانی تاثیر داشته باشد. در صورتی که خریدهایتان را بر اساس بودجه موجود انجام دهید، اثر منفی ای نخواهید دید اما در صورتی که بیش از موجودی مالی خود خرج کنید به مرور زمان با حجم زیادی از بدهی روبرو می شوید که استرس شما را چندین برابر می کند.

حتی گشت وگذار زیاد در مغازه ها و فقط نگاه کردن ویترین فروشگاه ها هم می تواند مشکل ساز شود. درست است که فقط نگاه کردن ویترین نیازی به خرج کردن پول ندارد اما انجام مسئولیت ها، وقت گذراندن با افرادی که دوستشان دارید یا مشارکت در فعالیت ها یا تفریح های دیگر را با مشکل روبرو می سازد.

آیا خرید درمانی به معنای خرید افراطی و بیش ازحد است؟

خرید بیش از حد و خرید درمانی هر دو شامل خرید کردن بوده اما به صورت کامل متفاوت از یکدیگر هستند. کارشناسان بر این باور هستند که سیستم پاداش دوپامین که در اعتیاد هم نقش دارد، در رفتارهای افراطی مانند خرید کردن هم مشارکت می کند.

برخلاف خرید درمانی لذت همراه با خرید افراطی فقط چند دقیقه پس از خرید کردن ماندگار است. پس از خرید کالا به ویژه در صورتی که به آن نیاز نداشته باشید احساس گناه یا پشیمانی خواهید داشت.

ممکن است همراه با خرید افراطی کارهای زیر را انجام دهید:

• چیزهایی بخرید که به آن ها نیاز ندارید.
• احساس نانواتی در کنترل خرید کردن را داشته باشید.
• احساس نیاز به پنهان کردن خریدها را پیدا کنید.
• درباره اندازه پولی که خرج کردید دروغ بگویید.
• به مرور زمان احساس نیاز به خرید کردن در شما بیشتر شود.

کلید تشخیص این موضوع که خرید شما بیشتر افراطی است یا درمانی در نوع احساسی که پس از خرید دارید و توانایی شما در کنترل خریدها نهفته است. خرید درمانی اغلب شامل خرید اقلام مورد علاقه است و بیش از آنکه موجب ایجاد احساس عدم کنترل در خرج کردن شود، منجر به ایجاد احساس کنترل می شود.

خرید درمانی چقدر رایج است؟

خرید درمانی (یا حتی خرید افراطی و بیش ازحد) بیش از آنچه فکر کنید رایج است. مطالعه ای که در استان پن (Penn State) روی گروهی از افرادی که به صورت منظم خرید می کنند انجام شد حاکی از آن است که همه افراد خریدار در هفته گذشته برای خودشان خرید کرده بودند و 62 درصد این خریدها در تلاش برای بهبود حال روحی شان انجام شده است.

مطالعه دیگری که روی جمعیتی از افرادی که به صورت افراطی خرید می کنند انجام شد نشان داده است که زنان و افرادی که سنین پایین تری داشتند (اواخر نوجوانی) بیشتر در معرض انجام این رفتار قرار داشتند.

تاثیر خرید کردن هنگام استرس

هنگامی که تحت فشار استرس هستیم واکنش متفاوتی به خرید کردن خواهیم داشت. زمان استرس ممکن است به صورت طبیعی هوس خرید شیرینی کنیم و همچنین پاسخ های متفاوتی به لذت های دیگر در زندگی خواهیم داشت. افراد اغلب هنگامی که دچار استرس می شوند تمایل آنی بیشتری برای خرید غذاها و خوراکی برای بهبود حالشان دارند.

مطالعه ای که در رابطه با خریداران انجام شده بود و پیش از این درباره آن صحبت کردیم به این نتیجه دست پیدا کرده است که 82 درصد افراد احساس مثبتی درباره این خریدها داشتند و حال مثبتی که از این خریدها پیدا کرده بودند طولانی مدت بوده است.

اگرچه در صورتی که این نوع خرید افراطی و بیش از حد شود به ویژه زمانی که بودجه مالی محدود است، داستان متفاوتی را ایجاد می کند. زمانی که خرید کار اصلی و اساسی برای بهبود حال روحی شود مسائل و مسائل دیگری در پی آن ایجاد می شوند. افرادی که در معرض خرید افراطی قرار دارند حجم زیادی از بدهی، اضطراب، خستگی و احساس کاهش کنترل و ناسازگاری در منزل را تجربه می کنند.

نکات قابل توجه در خرید درمانی

اشکالی ندارد که هر چند مدت یک بار برای مقابله با استرس یا ناراحتی خرید درمانی انجام دهید. اما در صورتی که می دانید با تصمیم گرفتن به انجام خرید روز سختی در پیش خواهید داشت برای بهره مندی از فواید خرید کردن و جلوگیری از متضرر شدن هنگام خرید درمانی به نکات زیر توجه کنید:

1. بر اساس بودجه خود خرید کنید

اغلب افراد با شنیدن خرید درمانی به یاد بدهی و نتایج منفی حاصل از آن می افتند. برای جلوگیری از این مسائل خرید خود را بودجه بندی کنید. هر ماه اندازهی از بودجه خود را برای خرید درمانی کنار گذاشته و بر اساس همان اندازه خرید کنید. در صورتی که بعد از گذراندن حد مجاز بودجه خود باز هم می خواهید چیزی بخرید یک برنامه برای پس انداز کردن پول برای آن ایجاد کنید. پس انداز کردن برای چیزی که دوست دارید باعث ایجاد احساس پاداش می شود.

2. چیزهایی که نیاز دارید را بخرید

در صورتی که خرید کردن باعث بهبود حال روحیتان می شود از خرید درمانی برای خرید چیزهایی که نیاز دارید مانند وسایل بهداشتی یا خواروبار استفاده کنید. البته خرید اقلام خوار و بار همیشه هیجان انگیزترین کار نیست اما خرید کردن از یک مغازه نو می تواند جالب باشد.

فقط رفتن به مغازه و نگاه کردن کالاها می تواند مانند سایر انواع خرید فوایدی داشته باشد. حتی ممکن است با این کار محصول نوی را پیدا کنید که برای استفاده از آن هیجان دارید.

3. در ابتدا ویترین فروشگاه ها را نگاه کنید

بازارگردی یا اضافه کردن کالاها به سبد خرید بدون سفارش دادن آن ها فواید مشابهی دارد. دفعه بعدی که قصد داشتید برای دور کردن احساسات ناراحتی و استرس خرید درمانی انجام دهید در ابتدا ویترین فروشگاه ها را نگاه کنید. زیرا این کار به تنهایی و به سادگی می تواند حال روحیتان را بهبود دهد.

4. در ابتدا به خرید خود فکر کنید

در صورتی که نگران هستید هنگام ناراحتی، بیش ازحد خرید کنید بهتر است قبل از خرید کمی زمان انتظار به خودتان بدهید. این کار می تواند اطمینان کافی برای اطلاع از نیاز واقعی به آن کالا را ایجاد یا رد کند. در پی کالای دلخواه گشتن و خریدن آن می تواند باعث بهبود حال روحی شود.

5. برای برطرف مسائل جدی کمک بگیرید

برخی مسائل مانند استرس ناشی از شروع کار نو یا نگرانی از ارائه پروژه پایان ترم موقتی بوده و به تنهایی نشان دهنده استرس پنهانی نیستند. اما در صورتی که بعد از دعوا با همسر خود بخواهید خرید کنید یا همیشه هنگام نگرانی و اضطراب در روز کاری خود در پی خرید در فروشگاه های آنلاین باشید (در حالی که کارهای مهم را نادیده می گیرید)، باید این مسائل را با یک درمانگر مطرح کنید.

جایگزین های سالم برای خرید درمانی

در صورتی که متوجه شدید به خرید درمانی عادت کرده اید، بدانید که این راه موثرترین روش برای کاهش استرس نیست اما در صورتی که افراطی و زیاد از حد نشود می تواند روش خوبی که باعث بهبود حال می شود باشد. در ادامه استراتژی هایی معرفی شده اند که به منظور کسب بهترین نتیجه با کمترین اثر منفی می توانید آن ها را به کار بگیرید.

پاکسازی و مرتب کردن وسایل موجود

بیشتر از اینکه برای خرید وسایل نو به بیرون بروید ممکن است با مرتب کردن وسایلی که فراموش کرده اید دارید احساس فراوانی پیدا کنید. می توانید مرتب سازی را به صورت یک کار بزرگ (مرتب کردن همه کمدهای خانه و جا به جایی وسایل) یا یک پروژه ده دقیقه ای (تمیز کردن کشویی که وسایل بدون استفاده را در آن نگهداری می کنید) اجرا کنید. با انجام این کارها چیزهایی را پیدا خواهید کرد که داشتن آن ها را فراموش کرده بودید. در نهایت محیط مرتب تری حاصل می شود که به صورت قطعی حال روحیتان را هم بهبود می دهد.

به داشته هایتان توجه کنید

داشتن احساس شکرگزاری و قدردانی بابت چیزهایی که در زندگی داریم منجر به ایجاد احساس فراوانی شده که می تواند تمایل و اشتیاق به داشتن چیزهای بیشتر را کاهش دهد. داشتن ژورنال شکرگزاری و نوشتن درباره اینکه هر روز قدردان چه چیزهایی هستید می تواند تجربه متفاوتی ایجاد کند.

دفعه بعدی که احساس نیاز فوری به خرید پیدا کردید، به داشته هایتان توجه کرده و آن ها را برشمرید. با این کار تمایل به داشتن چیزهای بیشتر کاهش پیدا می کند زیرا خرید بیش از حد می تواند به منظور پر کردن جای خالی باشد. شرکت کردن در فعالیت هایی که از نظر احساسی باعث رضایت خاطرتان می شوند می توانند تمایل به داشتن کالاهای نو را کاهش دهند.

کمتر پول خرج کنید

گاهی اوقات در حال و هوای خواستن یک خوراکی هستید و صحبت کردن با خود برای انصراف از خرید آن بیش از چیزی که ارزش دارد نیازمند تلاش است. در صورتی که این کار به صورت متعادل و با امکانات موجود انجام شود، خوراکی های کوچک می توانند حالت روحی را بهبود داده و منجر به ایجاد قرض و بدهی هم نشوند. رفتن به مغازه های دارای تخفیف و خرید کالایی که دارای درصد بالایی از تخفیف است بسیار عالی است. حتی بهتر از آن خرید چیزی است که ارزان قیمت بوده و لذت آنی و لحظه ای را برایتان فراهم می کند (مانند یک فنجان چای در یک کافه خوب یا خرید شمع های معطر که اتاق را روشن می سازند) هم می تواند لذتی که نیاز به صرف هزینه زیاد ندارد را ایجاد کند.

چه زمانی کمک بگیریم؟

خرید کردن باعث بهبود حال روحی می شود اما نمی تواند مسائل عمیق تر را به صورت مستقیم حل نماید. استفاده از خرید کردن یا هر روش مقابله ای دیگر برای اجتناب از عامل های همیشگی ایجاد کننده استرس اغلب در بلند مدت باعث بدتر شدن شرایط می شوند.

روش های مقابله ای به کنار آمدن با موقعیت های سخت کمک می کنند اما نمی توانند آرامش خاطر طولانی مدت از مسائل سلامت روان را فراهم کنند. برای از بین بردن کامل عوامل استرس زا باید علت های آن ها را شناسایی کرده و روی برطرف کردنشان کار کنید. صحبت کردن با یک درمانگر در این زمینه بسیار مفید خواهد بود.

در صورتی که با مسائل زیر دست و پنجه نرم می کنید مشاوره با یک درمانگر می تواند بسیار کمک کننده باشد:

• احساس نیاز یا اجبار برای خرید کردن دارید.
• اغلب بیش از اندازه دارایی خود خرج می کنید.
• پس از خرید احساس اضطراب، ناراحتی یا شرم دارید.
• وظایف و کارهای خود را به علت خرید کردن نادیده می گیرید.
• سعی در مقابله با مسائل بدون خرید کردن برایتان سخت است.
• از خرید کردن برای مقابله با عوامل استرس زای طولانی مدت استفاده می کنید.

در پایان

روانشناسان مثبت گرا لذت بردن در زندگی و سرمایه گذاری روی اندازه کمی از خرید درمانی که بدون صرف هزینه بسیار زیاد و به وجود آوردن احساس گناه و استرس اضافی می تواند باعث ایجاد لذت شود، را توصیه می کنند.

خرید درمانی تا زمانی که بیش از اندازه خرج نکنید می تواند باعث بهبود حال روحی شود. اما به این نکته توجه داشته باشید که خرید درمانی یک درمان واقعی نیست. در صورتی که با مسائل سلامت روان یا یک مساله جدی دست و پنجه نرم می کنید، صحبت کردن با یک درمانگر یا روانشاس بسیار موثرتر از خالی کردن کیف پولتان خواهد بود.

منابع: Verywell Mind, Healthline