عوارض خروج از کشور چرا گران شد؟ - مجله فازنما

به گزارش ایسنا، حرمت الله رفیعی که جزو معترضان سرسخت عوارض خروجی است، با اشاره به مبالغی که با این عنوان در لایحه بودجه سال 1400 پیشنهاد شده است، گفت: چند سال است نسبت به افزایش مبلغ عوارض خروج از کشور اعتراض می گردد، اما توجهی نمی نمایند. توجیهی که برای افزایش نرخ عوارض آورده اند یاری به بودجه دولت بوده، اما این بودجه فیک است؛ چه بودجه ای است که به اسم گردشگری تمام می گردد، ولی ما اثری از آن در گردشگری نمی بینیم؟!

وی با طرح این سوال که در سال 99 با توجه به شیوع کرونا و بسته شدن مرز ها مگر چه تعداد سفر خارجی اجرا شده که بودجه و مبلغ عوارض خروجی سال 1400 براساس آن تخمین زده اند؟ گفت: این کار ها بیشتر از آن که اثر مثبت داشته باشد سبب تشویش اذهان عمومی می گردد. عوارض خروج از کشور یک کار کارشناسی نشده بود و ما همواره با اصل آن مخالف بوده ایم.

رفیعی ادامه داد: طبق آخرین آمار ها در سال 98 حدود 8 میلیون سفر خارجی انجام شد که نزدیک به چهار میلیون آن زیارتی بود، از بین این جمعیت هم حدود دو میلیون نفر برای اربعین به عراق رفتند و عوارض خروجی ندادند، شاید از 8 میلیون سفر خروجی سال 98 فقط از حدود سه میلیون نفر توانسته باشند عوارض خروجی بگیرند که اگر میانگین رقم عوارض آن سال را 330 هزار تومان درنظر بگیریم، عددی بالغ بر 990 میلیارد تومان می گردد. در بودجه می نویسند بخشی از این رقم قرار است به گردشگری برسد؛ چرا هیچ وقت شرح نمی دهند از آن مبلغ، واقعا چقدر به گردشگری رسیده است.

وی ادامه داد: زمانی می گفتند ارز 4200 تومانی می دهند، قرار بود به مسافر هم تعلق بگیرد، اما آن ارز نیمایی اصلا به گردشگری نرسید. امروز گزارش های مقامات قضایی را می بینیم، آن ارز انگار بیشتر قسمت دلال ها شده است. نه آن ارز 4200 تومانی و نه این عوارض خروج، هیچکدام در اختیار صنعت گردشگری نبوده و نیست.

رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی گفت: بعضی می گویند عوارض خروجی را گران می نمایند که مردم کمتر به خارج از کشور سفر نمایند. آیا سفر هشت میلیون نفر از بین 85 میلیون نفر جمعیت این کشور، رقم زیادی است؟ آقایان تعداد گردشگران و مسافرت های خارجی کشور های دیگر را نمی بینند؟ بسیاری از مردم با این قیمت بلیت هواپیما و ارز دیگر نمی توانند سفر خارجی بفرایند، چه لزومی دارد مانع دیگری بگذارند؟!

او اضافه کرد: چرا از زاویه دیگری به سفر های خارجی نگاه نمی نمایند. ما تبلیغات ایران هراسی نداریم، ایرانی هایی که به خارج از کشور می فرایند، دست کم 10 درصدشان که می توانند روی ذهن مردم خارج از ایران اثر مثبت بگذارند. با این کار، واقعیت کشور و فرهنگ ایران تبلیغ می گردد، آن هم بدون اینکه دولت هزینه کند. این معرفی به نفع ایران است. چرا آدرس و گزارش های غلط می دهند و این همه سخت می گیرند. فکر می نمایند برای کسی که حداقل 10 میلیون تومان خرج سفر خارجی می نماید، پرداختن 500 هزار تومان برای عوارض خروج، عددی می گردد. چرا فکر نمی نمایند آن هایی که ممکن است سفر خارجی زیاد بفرایند واردنماینده و یا تاجر باشند و رقم عوارض را روی محصولات وارداتی خود سرشکن نمایند و کالا را در داخل کشور گران تر نمایند.

رفیعی اظهار کرد: تاوان این اقدامات غیرکارشناسی را فقط مردم می دهند. بعضی هم از بهانه ها و توجیه های مختلف استفاده می نمایند که مسؤولان و مردم را متقاعد نمایند، عوارض خروجی باید باشد و باید هر سال گران تر هم گردد.

دولت در لایحه پیشنهادی بودجه 1400، مبلغ عوارض خروج از کشور را مشابه سال 1399 معین نموده است. بر این اساس، هر نفر برای خروج از کشور، در سفر نخست باید 264 هزار تومان پرداخت کند. این مبلغ در سفر دوم 50 درصد افزایش خواهد داشت که رقم آن به 396 هزار تومان می رسد. عوارض خروجی در سفر های سوم به بعد با 100 درصد افزایش روبرو می گردد که رقم آن 528 هزار تومان خواهد شد.

عوارض خروجی برای زائران حج تمتع و عمره به مبلغ 132 هزار تومان معین شده است. پیشنهاد شده زائران عتبات عالیات از مرز های هوایی 45 هزار تومان و از مرز های زمینی و دریایی 15 هزار تومان عوارض خروجی بپردازند و زائران اربعین نیز در صورت سفر زمینی، از پرداخت این عوارض معاف شوند.

در لایحه بودجه 1400 آمده که مبلغ 80 هزار تومان از هر عوارض خروجی برای توسعه زیرساخت و تاسیسات گردشگری و حمایت از بخش میراث فرهنگی و صنایع دستی اختصاص یابد. مسؤولان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفته اند این سهم تا کنون مطابق با مصوبات بودجه پرداخت نشده است.

عوارض خروجی موضوعی بحث برانگیز در سال های اخیر بود. سال 96 وقتی دولت در لایحه پیشنهادی بودجه 97 مبلغ این عوارض را سه برابر کرد، علی اصغر مونسان که آن موقع رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بود، قول داد نرخ عوارض خروج از کشور نسبت به مبلغی که 220 هزار تومان معین شده بود، کم گردد و افزایش تصاعدی آن برای هر نوبت سفر حذف گردد. او که عضو هیات دولت هم بود از یک غافلگیری سخن می گفت و در نامه ای هم به معاون اول رییس جمهور نوشت که بحث افزایش عوارض خروج مطرح بود، ولی ما فکر می کردیم برای این کار با ما (میراث فرهنگی) هماهنگی می گردد، اما عدد اعلام شده با ما نهایی نشده بود.

به گفته مونسان در سال 96، رقم پیشنهادی سازمان میراث فرهنگی برای عوارض خروج از کشور در سال 97 مبلغ 85 هزار تومان بود که با پرداخت 40 هزار تومان آن به این سازمان موافقت شده بود. با این وجود نظر دولت نسبت به کاهش نرخ عوارض خروجی تغییر نکرد و مجلس هم که ابتدا مخالفت خود را با افزایش تصاعدی و سه برابری عوارض خروج نشان داده بود، در نهایت به لایحه پیشنهادی عوارض خروج از کشور رأی مثبت داد.

در آن سال ها توجیه برای افزایش نرخ عوارض، حجم زیاد سفر های خارجی ایرانی ها و خروج ارز از کشور بود. در سال 96 تعداد سفر های خارجی ایرانی ها به مرز 11 میلیون نفر نزدیک شده بود. مشاوران مالی دولت و بعضی نمایندگان مجلس نسبت به خروج ارز توسط مسافران اعتراض کردند، می گفتند به طور متوسط سالانه حدود 30 میلیارد دلار ارز توسط مسافران خارج می گردد. رییس سازمان برنامه و بودجه هم گفته بود: افرادی که به کشور های خارجی می فرایند باید یک مقدار هم به گردشگری کشور خودشان یاری نمایند.، ولی الله سیف ـ رییس پیشین بانک مرکزی ایران هم گفته بود: مسافرت به خارج از کشور بیش از حد معمول است و باید متعادل گردد.

با چنین ادله هایی، مبلغ عوارض خروجی در آن سال از سه تا شش درصد افزایش داده شد، ارز ارزان مسافرتی قطع شد و سهمیه شرکت های هواپیمایی و زیارتی از اولویت های پرداخت ارز دولتی خارج شد و بلیت های هواپیما بین 200 تا 300 درصد گران تر شد.

همان سال سفر زیارتی عراق تا 60 درصد گران تر شد. گزارش های بعدی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز نشان داد که کاهش سفر های خارجی برخلاف آنچه تصور می شد در آمار سفر های داخلی مردم یا ایرانگردی، تغییری ایجاد نکرد. با این حال، فرایند افزایش نرخ عوارض خروج تغییری نکرد، در سال 99 نیز عوارض خروج از کشور 20 درصد گران تر شد، آن هم در سالی که ویروس کرونا بزرگترین سد در برابر سفر های خارجی بوده و پیش بینی می گردد سال 1400 نیز شاهد همین شرایط باشد.