رشد بی سابقه شاخص فراوری صنعتی شرکت های بورسی - مجله فازنما

به گزارش خبرنگاران، گزارش ماهانه فراوری صنعتی با استفاده از اطلاعات شرکت های بورسی توسط پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی منتشر شد.

در خلاصه مدیریتی این گزارش آمده است: در مهر ماه مانند شش ماه اخیر فرایند صعودی رشد شاخص فراوری صنعتی شرکت های بورسی ادامه پیدا کرد و رشد این شاخص نسبت به مدت مشابه سال گذشته به 6.9 درصد رسید که در دو سال اخیر بی سابقه بوده است.

بخش قابل توجه افزایش نرخ رشد در این ماه را می توان به خاطر افزایش رشد فراوری محصولات شیمیایی دانست رشد این محصولات از 2.9 درصد در شهریورماه (نسبت به مدت مشابه) به 7.7 درصد در مهر ماه رسیده است. البته با توجه به اینکه رشد فروش این صنعت از رشد فراوری آن نیز افزایش بیشتری داشته است می توان تقویت تقاضا برای این بخش را محرک رشد دانست.

البته فراوری در صنعت خودروسازی و قطعات نیز مانند ماه های گذشته رشد حدود 20 درصدی داشته است که سهم قابل توجهی در رشد مثبت ماههای اخیر فراوری صنعتی داشته است.

تضعیف سرمایه گذاری در اقتصاد

شاخص فراوری در صنایع دستگاه های برقی و ماشین آلات و تجهیزات در مهرماه نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد منفی را نشان می دهد که البته این رشد منفی در این صنایع در ماه های اخیر تکرار شده است. با توجه به اینکه این صنایع فراورینماینده کالاهای سرمایه ای هستند کاهش متوالی فراوری در این صنایع را می توان نشانه تضعیف سرمایه گذاری در اقتصاد کشور دانست.

تعداد شرکت های صنعنی زیان ده

آنالیز سودآوری شرکت های بورسی در شش ماهه 1399 نیز نشان می دهد که 419 شرکت در مجموع رشد اسمی 64.8 درصدی سود خالص را نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه نموده اند. این در حالی است که از بین این شرکت ها 51 شرکت زیان ده بوده اند که این تعداد نسبت به مدت مشابه سال گذشته که 71 شرکت بود، کاهش داشته است.

شاخص فراوری صنعتی ماهانه

بیش از 240 شرکت صنعتی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و فرابورس که به صورت ماهانه گزارش فراوری خود را منتشر می نمایند بیش از نیمی از فراوری کشور را در اختیار دارند. لذا با توجه به آنالیز آمار این شرکت ها می توان شرایط تغییرات فراوری صنعت کشور را رصد کرد. آنالیز ها نشان می دهد که شاخص مستخرج از داده های این شرکت ها هم راستا با شاخص فراوری صنعتی کل کشور است. لذا این شاخص در زمانی که شاخص های رسمی کل کشور با تاخیر منتشر می شوند و تواتر فصلی دارند، می تواند جایگزین خوبی برای آنها باشد و شرایط تغییرات ماهانه صنعت را نشان دهد.

رشد بی سابقه فراوری صنعتی

بر اساس این گزارش، رشد فراوری صنعتی در طول ماه های سال 1397 فرایند کاهشی داشته اما تقریبا در تمام ماه های سال 98 (بجز اسفند ماه) رشد فراوری صنعتی فرایند افزایشی داشته است. اما فرایند افزایشی نرخ رشد در اسفندماه 98 به دلیل شیوع ویروس کرونا و تعطیلی واحدهای صنعتی متوقف شد و این امر باعث شد که فراوری شرکت های صنعتی در فروردین ماه 99 نسبت به ماه مشابه سال گذشته حدود 11.9 درصد کاهش داشته باشد. البته فرایند بهبود رشد فراوری شرکت های بورسی از اردیبهشت ماه 99 شروع شد و در خرداد ماه رشد به محدوده صفر درصد رسید. این فرآیند بهبود رشد در ماه های تابستان نیز ادامه پیدا کرد و رشد فراوری نسبت به مدت مشابه در شهریورماه به 4.5 درصد رسید. در مهرماه نیز در ادامه فرایند صعودی نرخ رشد، رشد شاخص فراوری صنعتی شرکت های بورسی نسبت به مدت مشابه به 6.9 درصد رسید. اینچنین نرخ رشد مثبتی از ابتدای سال 97 بی سابقه بوده است. این رشد مثبت در چند ماه اخیر بعد از کاهش قابل توجه فراوری صنعتی در ماه های 97 و 98 تنها کاهش فراوری رخ داده را جبران می نماید. بر این اساس شاخص فراوری صنعتی شرکتهای بورسی (بر اساس سال پایه 1395) که در خاتمهی سال 1396 به رقم 110 واحد رسیده بود، در مهرماه 1399 به رقم 106.2 واحد رسیده است که اندکی کمتر از خاتمهی سال 1396 است.

صادرات و رشد صنعت

رشد فراوری در بعضی صنایع به شدت به بازار صادراتی وابسته است. از این رو تغییرات فرآیندها و رویه های صادراتی و گسترده یا محدود شدن بازار صادراتی یکی از عواملی است که بخشی از تغییرات در فراوری را شرح می دهد. به منظور آنالیز اثر صادرات بر رشد فراوری، شرکت ها بر اساس درجه صادرات محوری به دو گروه تقسیم شده است (ملاک در این گزارش درصد محصول صادراتی به کل فروش در هر شرکت بوده است). با توجه به اینکه در ماه های ابتدایی سال 98 رشد فراوری در شرکت های صادرات محور بیشتر از شرکت های کمتر صادرات محور بوده است، می توان گفت که محدودیت های صادراتی نه تنها مانعی جدی برای رشد منفی صنعت نبوده بلکه باعث بهبود شرایط کلی صنعت نیز شده است. در شهریور ماه 98 به طور متوسط رشد فراوری گروه شرکت های صادرات محور بیش از 12 درصد بیشتر از رشد فراوری گروه شرکتهای کمتر صادرات محور بوده است.

در طول سال 98 با وجود اینکه رشد فراوری شرکت های صادراتی در محدوده مثبت و نزدیک صفر در نوسان بود اما با نزدیک شدن به خاتمه سال نرخ رشد شرکت های غیرصادراتی از منفی 17 درصد در ابتدای سال به نزدیک صفر درصد در ماه های آخر سال رسیده بود و از این رو می توان گفت که صادرات محوری در نیمه دوم سال 98 را نمی توان محرک قوی برای رشد فراوری تلقی کرد چون تفاوت رشد این دو گروه ناچیز بوده است. البته اینکه نرخ رشد گروه صادراتی در نیمه اول سال 99 همیشه بیشتر از گروه شرکت های غیر صادراتی بوده است امری خدشه ناپذیر بوده است. اما اینکه این تفاوت در نرخ رشد در ماههای اخیر تقریبا ثابت بوده و حتی کاهش نیز داشته است نشان دهنده این است که محرک تغییرات در بخش صادراتی نمی تواند محرک اصلی رشد فراوری باشد.

سودآوری در صنایع

اگرچه سودآوری در شرکت ها و صنایع مسئله اقتصادی به حساب می آید ولی باید به این نکته توجه کرد که برای تداوم فراوری و پایداری رشد در صنایع داشتن حاشیه سود مطمئن از الزامات به شمار می آید. بر اساس این گزارش از میان 439 شرکت که اطلاعات آنها در دسترس بوده در سال 98 معادل 51 شرکت زیان ده وجود داشته که این تعداد نسبت به سال 97 (در بین همین شرکت ها)، 12 واحد کاهش داشته است.

البته در سه ماهه 99 از 426 شرکت 77 شرکت زیان ده وجود داشته که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 19 شرکت از تعداد شرکت های زیان ده کمتر شده است. همچنین در شش ماهه 1399، از 419 شرکت که صورت های اقتصادی مربوطه را منتشر کردند 51 شرکت زیان ده وجود داشته است که نشان می دهد که تعداد شرکت های زیان ده نسبت به مدت مشابه سال قبل 20 شرکت کاهش پیدا نموده است.

آمار دیگری که در این گزارش ارائه شده رشد سود خالص اسمی است. اگرچه رشد سود اسمی عمدتا ناشی از رشد قیمت ها است، اما مقایسه آن با رشد قیمت ها می تواند شرایط سودآوری صنایع را معین کند. بر اساس آمار مجموع سود 439 شرکت بورسی در سال 98 نسبت به سال قبل 56.8 درصد رشد داشته است. سود اسمی شرکت ها در سه ماهه ابتدایی سال 1399 نسبت به مدت مشابه سال قبل 20.57 درصد افزایش داشته است.

این نرخ رشد سود اسمی در مقایسه با نرخ رشدی که در سال 1398 بدست آمده است (یعنی 56.8 درصد) کاهش در نرخ رشد سود اسمی را نشان می دهد. این کاهش نرخ رشد را می تواند به شیوع کرونا و تعطیلی بعضی واحدها نسبت داد چرا که این کاهش نرخ رشد در شش ماهه جبران می گردد و مجموع سود اسمی 419 شرکت در شش ماهه 1399 حدود 64.8 درصد رشد می نماید. در بین صنایع مهم، شرکت های خودروسازی و ساخت قطعات بدترین شرایط را از نظر سودآوری دارد؛ به گونهای که از مجموع 36 شرکت در بازه سال 1398 ، سه ماهه 1399 و شش ماهه 1399 به ترتیب 10، 15 و 10 شرکت زیان ده دارند و در مجموع سود خالص کل شرکت های این صنعت در دوره های اخیر ، منفی بوده است.

اگرچه زیان شرکت های این صنعت در سال 98 نسبت به سال 97 کاهش 54 درصدی داشته است ولی به رشد مثبت نرسیده است و به علاوه زیان این شرکت ها در سه ماهه و شش ماهه 1399 نسبت به مدت مشابه سال قبل بیشتر شده است. در بین صنایع رشد سود اسمی صنایع دارویی و محصولات غذایی به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از صنایع دیگر بوده است به گونه ای که در شش ماهه 1399 رشد سود خالص اسمی صنایع دارویی و محصولات غذایی نسبت به مدت مشابه به ترتیب 83.5 و 195 درصد بوده است. صنایع محصولات شیمیایی و فلزات اساسی که عمدتا صادراتی هستند نیز در شش ماهه 1399 رشد سود خالص اسمی به ترتیب 48.3 و 64.7 درصدی داشته اند. این نرخ های رشد نسبت به نرخ های رشد سود این صنایع در سال 98 افزایش داشته است.