محمدعلی کشاورز:به خاطر علاقه به بازیگری از پزشکی در دانشگاه انصراف دادم - مجله فازنما

به گزارش روابط عمومی موزه سینما، محمدعلی کشاورز در ابتدای صحبت هایش با اشاره به دوران کودکی خود گفت: سال 1309 در جلفا به دنیا آمدم، پدرم کدخدای آنجا بود و زندگی ما از کشاورزی می گذشت. زمانیکه دیپلم گرفتم با خانواده به تهران آمدیم و من در دانشگاه رشته پزشکی امتحان دادم و قبول شدم و یادم می آید موقع کالبدشکافی متوجه شدم من برای اینکار مناسب نیستم و از رشته پزشکی انصراف دادم. در روزنامه اطلاعات هنرستان بازیگری اعلام کرده بود که هنرجو با مدرک دیپلم می پذیرد که من امتحان دادم و قبول شدم و وارد دنیای بازیگری شدم.

وی درباره اهمیت نقش بریا یک بازیگر ادامه داد:من معتقدم بازیگر بزرگ و کوچک معنا دارد و نقش کوچک و بزرگ اهمیت ندارد و یک بازیگر وقتی نقشی را نمی تواند بازی کند نباید مسئولیت آنرا بپذیرد و باید میدان را برای بازیگر دیگری باز کند تا آنرا ایفا کند.

کشاورز درباره ناصر تقوایی نیز گفت: تجزیه و تحلیلی که تقوایی درباره نقش می کرد حیرت انگیز و طنزی که در خود او وجود داشت برای من همیشه جالب بوده است. متاسفم که ایشان با این همه تجربه کم کار می کند.

وی درباره همکاری خود با زنده یاد عباس کیارستمی نیز گفت: کیارستمی هیچ وقت در آثارش با بازیگر حرفه ای کار نکرده بود اما من در طعم گیلاس با او کار کردم. کیارستمی کارگردان بسیار توانایی بود و سبک مخصوص به خودش را داشت به همین دلیل هر بازیگری علاقمند بود تا در فیلم های او ایفای نقش داشته باشد. در دوره ای برخی ها سبک او را تقلید می کردند اما فن اصلی کار او را نمی دانستند زیرا او روش های منحصر به خودش را داشت. کیارستمی همچنین دید بسیار خوبی درباره تصویر داشت، سینما را خیلی خوب می شناخت و مساله مهم این است که قبل از ساخت هر فیلمش مدت ها به دنبال لوکیشن می گشت و بر اساس لوکیشن متنش را می نوشت.

کشاورز گفت: یکی از مهمترین اشکالات در سینمای ما این است که که یکدیگر را قبول نداریم درحالیکه اگر با فرهنگ غنی مان به خوبی آشنا باشیم؛ باید برای پیشبرد فرهنگ کشورمان زحمت بکشیم.

وی درباره جوانان علاقمند به سینما و بازیگری نیز بیان داشت: توصیه من به جواناهایی که می خواهند وارد بازیگری شوند این است که در ابتدا به دنبال دانش این حرفه بروند و فرهنگ غنی ایران که چند هزار ساله است را مطالعه کنند و توجه داشته باشند که به عنوان مثال، 2500 سال پیش هنرمندان برای تخت جمشید و نقش رستم چه زحماتی کشیدند و بر روی سنگ ها کار کردند. نقش های برجسته ای که بعد از سال ها هنوز به همان شکل باقی مانده است و این امر را نباید به حساب فرمانروایان آن زمان بگذراریم بلکه باید به حساب هنرمندانی بگذاریم که زحمات زیادی کشیدند و متاسفانه اسمی از آنها نیست اما در تاریخ بشری آثارشان برای همیشه ماندگار شده است.

کشاورز با اشاره به هزاردستان گفت: برای ایفای نقش در این فیلم مطالعه زیادی کردم ، صحبت های زیادی با جاهل های جنوب شهر داشتم و برای گریم و لباس با علی حاتمی خیلی صحبت کردیم تا به یک توافقی رسیدیم و خوشبختانه این نقش خوب دیده شد. حاتمی برای هزاردستان دو، سه نقش را به من پیشنهاد داد و من گفتم نقش شعبان استخوانی را می خواهم زیرا با این نقش می خواهم تجربه جدید بدست آورم و دلایلم را هم برایش توضیح دادم و او نیز پذیرفت.

وی ادامه داد: من شعبان استخوانی را به عنوان یک شخصیت بد نشناختم. زیرا شعبان یکی از آدم هایی است که در آن جامعه سوخته بود. او برای خودش یک زندگی داشت، استخوان جمع می کرد و سریشون درست می کرد و از فروختن سریشون ارتزاق می کرد و ناخداگاه وارد ماجرایی شده بود. من معتقدم انسان ها باید نسبت به شرایط خود آگاه باشند تا وارد اتفاقات بد نشوند. همه ما می دانیم که انسان ها زمانیکه به دنیا می آیند شرور، آدمکش و قاتل نیستند، همه در بد تولد انسان های پاکی هستند اما شرایط جامعه آنها را تغییر می دهد.

وی با اشاره به اینکه در تمام فیلم های زنده یاد علی حاتمی به جز حاجی واشنگتن بازی کرده است، یادآور شد: زمانیکه حاتمی می خواست فیلم تختی را بسازد پیشنهاد نقش مربی تختی را به من داد اما به حاتمی گفتم این فیلم را نساز و بگذار تختی همان اسطوره که هست باقی بماند.

کشاورز در ادامه بیان داشت: بزرگترین منتقدها تماشاگران هستند آنها که در خیابان ها من را می بینند ، محاکمه می کنند و درباره نقش ها سوال می کنند و این موضوع برای من بسیار ارزشمند است.

وی با بیان اینکه کار بازیگر یک نوع ریاضت عارفانه است، گفت: فردی که می خواهد وارد بازیگری شود ، باید عارف باشد زیرا اگر کسی از کار لذت نبرد بازیگر هم دیده نمی شود.قطعا اگر کارگردانی مثل علی حاتمی به کارش اعتقاد نداشت کارش مورد اقبال قرار نمی گرفت. البته من در وهله اول برای خودم بازی می کنم و بعد برای مردم. در همه ایران من را به عنوان اسدالله خان پدرسالار می شناسند و برای این نقش تشکر می کنند.این ها همه از جمله مواردی است که باید درباره آن تحقیق شود که چطور یک فیلم یا سریال تا این حد در بین مردم مورد استقبال قرار می گیرد.

کشاورز گفت:در پدرسالار چیزی که برای من اهمیت داشت این بود که احترام زن در خانواده نقطه عطف بود و این آدم (اسدالله خان) نسبت به همسرش احترام زیادی قائل بود و هیچ وقت صدایش را روی همسرش بلند نمی کرد.

وی با بیان اینکه کابوس وحشتناکی است به محاکمه خود نشستن که از بار گناه کاستن، گفت: هر فیلمی را که بازی می کنم خودم را محاکمه می کنم که آیا کاری که کردم درست بوده و هیچ وقت سعی نمی کنم خودم را تبرئه کنم.

زنده یاد محمدعلی کشاورز در پایان بیان داشت: کار هنرمند آشتی بین انسان های روی کرده زمین و صداقت و راستی بین جامعه بشری است. حاصل عمرم سه سخن بیش نیست؛ خام بودم، پخته شدم، سوختم و کمال در سوختگی است.

مصاحبهی زنده یاد محمدعلی کشاورز به مدت 6 ساعت در سال 1387توسط زنده یاد زاون قوکاسیان و سیمون سیمونیان اجرا شده است و فیلم کامل این مصاحبه برای ثبت در تاریخ در بخش تاریخ شفاهی موزه سینمای ایران نگهداری می شود.